Vlees en vis...

Dit stukje had ik willen beginnen met de anekdote dat in de zeventiende eeuw dienstbodes bedongen dat ze maar twee maal per week zalm voorgeschoteld zouden krijgen, omdat het 'armeluys cost' was. Dat soort dingen vertellen wij re-enactors immers zo graag aan het publiek, om de veranderde tijden aan te duiden. Ook ik heb mij daaraan schuldig gemaakt. Maar boontje komt om zijn loontje (goegel Klucht van Oene maar voor de betekenis). Want net ben ik er achter gekomen dat in Jacob van Oudenhovens' "Out-Hollandt nu Zuyt-Hollandt", uitgegeven in 1654, het volgende staat: "... Ende wort geseyt, dat de Dienstboden in haer Huyr plachten te bedingen, datse maer tweemael in de Weeck Salm wilden eten." Het werd geseyt, gezegd dus. Kennelijk was het toen al een 'urban myth', in Oud-Hollandsch dus 'een broodje aap' verhaal... Feit is dat de 'inheemse' zalm na 1885 praktisch is uitgestorven.

Jammer. Want ik had mij net weer bij de supermarkt staan verbazen - netjes uitgedrukt - over de schandalige prijzen die tegenwoordig voor een onsje vleeswaar worden gevraagd. Ben ik nou de enige die blijft terugrekenen in guldens? Echt, ik heb heus geen dure smaak. Ik hoef geen rosbief op mijn bammetjes. Geen Spinata Romana (klinkt als een aangeboren afwijking), geen Serranoham of Pain d'Ardenne. Geen Pastrami (is trouwens gewoon een Jiddisch broodje halfom zonder lever). Echte tartaar - van het broodje tachtaagh met èh of èuh - hoe lekker ook, is toch al niet meer te krijgen, want tegenwoordig flikkeren ze de èuh in bakjes rooie drab. Filé americain, durven ze dat te noemen, die noodslagers.

Maar ik wil ook niet altijd boterhamworst. Dan ga ik er toch maar pesto op smeren om er nog wat van te maken. Welnee, hausmacher leverworst, gelderse kook, smeerworst, cervelaat, salami als het in de bonus zit, chorizo als er een roze/blauwe sticker op zit, Haagse leverworst, natte ham en nog wat spul van rond de euro per ons, daar beleg ik mijn boterham mee. En... soms cornedbeef, mijn favoriet. Al van kinds af aan geniet ik van die geprakte koe, ooit door mijn kinderen omschreven als 'brokkeltjesworst'. Er wordt wat rommel verkocht als cornedbeef tegenwoordig, in die stikstofgeatmosfeerde zakjes. Zo smakeloos als het wit ziet. En rundvlees is rood ja! Niet wit. Ook niet bij voorverpakt gehakt! Het kan ook goed gaan: zo vond ik kortgeleden een blikje cornedbeef van een onbekend merk, waarvan de inhoud haast fijngemalen gehakt leek. Met een smaak die ik nog uit mijn kindertijd herinnerde, toen op de zeilschepen - althans in de kapteinskajuit - de houten vaten met zoutvlees langzaam vervangen werden door de eerste ingeblikte conserven. Eén daarvan was... corned beef.

Af en toe, als mijn latlief aan een ontbijtje op bed toe is, wil ik het haar óók daarmee naar de zin maken. En dan koop ik tevoren een pakje zalm. Noorse. Gefileerde Noorse Zalm. Van de Euroshopper. Die is betaalbaar. En lekker. Met een mespunt mayo en een subtiele draai grofgemalen zwarte peper op een vers afgebakken pistoletje: soms denk ik wel eens dat dat de enige reden is dat ze bij mij blijft slapen.

Nu heb ik vroegah van mijn moeder geleerd dat je altijd naar de kiloprijs moest kijken die op de sticker op het schap staat. Als je dat niet doet, belazer je je zelf. Als je dat te vaak doet, word je gek. Hoe dan ook, laatst stond ik bij Appie in gedachten verzonken boven mijn boodschappenkar, met in de ene hand een pakje zalm en in de andere het rood-witte pakje cornedbeef dat ik net weer uit mijn kar had gevist. "Klopt dat nou?", vroeg ik mij af... Na enig rekenwerk op de mobiel bleek inderdaad dat ik het bij het rechte eind had: de zalm was per kilo goedkoper dan de cornedbeef. Weliswaar slechts 28 cent, maar toch. Zalm goedkoper dan rundvlees, niet te geloven. En ik voelde mij even een achttiendeeeuwse dienstbode die drie maal in de week zalm moest eten... Wat een armoe.